Bài viết

Tạp chí GTVT - So với cảng biển nước sâu Trần Đề, không có cảng nào ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có thể sánh bằng tiềm năng, lợi thế khai thác.

Đột phá từ cao tốc và cảng biển

Chiều một ngày cuối tháng 4/2022, trên tàu cao tốc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cùng lãnh đạo một số bộ, ngành và tỉnh Sóc Trăng đã khảo sát khu vực cửa biển Trần Đề, nơi trong tương lai sẽ hình thành cảng biển cửa ngõ lớn nhất ĐBSCL.

Đây có lẽ là hình ảnh được rất nhiều nhà đầu tư chờ đợi, bởi nó như một sự cam kết, đồng hành của Chính phủ, Bộ GTVT và lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng khi kêu gọi đầu tư vào dự án đặc biệt quan trọng này.

Lâu nay, hạ tầng giao thông vẫn là trăn trở của lãnh đạo nhiều địa phương miền Tây Nam bộ. Đầu tháng 11/2021, tại hội nghị của Hội đồng Điều phối vùng ĐBSCL giai đoạn 2021 - 2025, Bí thư Tỉnh ủy Long An Nguyễn Văn Được từng thừa nhận: “Điểm nghẽn” lớn nhất của ĐBSCL là hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của vùng.

Trước đó, tại Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu, Chính phủ cũng nhìn nhận hệ thống GTVT của vùng ĐBSCL còn yếu kém, chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của vùng. Trên cơ sở đó, Chính phủ giao Bộ GTVT và các địa phương trong khu vực điều chỉnh lại quy hoạch GTVT, xây dựng kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 với tiêu chí đầu tư nhiều hơn để hoàn chỉnh hệ thống giao thông của vùng, đồng thời tập trung nguồn lực hoàn thành những công trình, dự án trọng điểm đang triển khai.

Thực tế, giai đoạn 2016 - 2021, Bộ GTVT đã phối hợp với các tỉnh, thành vùng ĐBSCL đầu tư xây dựng 31 dự án, công trình giao thông với tổng mức đầu tư gần 89.000 tỷ đồng, trong đó 14 dự án đã hoàn thành nâng cấp và xây dựng mới 281 km quốc lộ. Bên cạnh đó, hoàn thành 46,5 km luồng tàu biển tải trọng lớn vào sông Hậu giai đoạn 1, nạo vét 28 km tuyến kênh Chợ Gạo giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư 41.474 tỷ đồng.

Ngoài ra, có 14 dự án đang triển khai, gồm 720 km quốc lộ và cao tốc, xây dựng cầu Mỹ Thuận 2, cầu Rạch Miễu 2, cầu Đại Ngãi; hoàn chỉnh luồng tàu biển tải trọng lớn vào sông Hậu và tuyến kênh Chợ Gạo với tổng mức đầu tư 40.494 tỷ đồng...

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, với những dự án quan trọng đang và sắp triển khai, đặc biệt là hình thành cảng biển Trần Đề (thị trấn Trần Đề, huyện Trần Đề), Sóc Trăng sẽ trở thành cửa ngõ quan trọng của khu vực ĐBSCL.

“Từ trung tâm cảng Trần Đề đến trung tâm của vùng là TP. Cần Thơ chỉ 60 km. Thủ tướng Phạm Minh Chính hết sức quan tâm đến việc phát triển hạ tầng vùng ĐBSCL, nhất là cảng biển nước sâu Trần Đề. Đây là điểm đột phá chung của ĐBSCL. Cảng Trần Đề đang có rất nhiều nhà đầu tư quan tâm. Đây sẽ là cảng trung chuyển hàng hóa, mở rộng không gian phát triển các tỉnh lân cận khu vực ĐBSCL”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể chia sẻ tại Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Sóc Trăng năm 2022.

Cũng theo người đứng đầu Bộ GTVT, Trung ương đã thống nhất đầu tư cho ĐBSCL khoảng 150.000 tỷ đồng để thực hiện các công trình trọng điểm, liên vùng, có sức lan tỏa cao, trong đó có tuyến đường đặc biệt quan trọng là cao tốc Ch âu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và cao tốc Cần Thơ - Cà Mau. Đây là hai trục đường quan trọng nhất của vùng ĐBSCL.

“Điểm cuối tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng nằm ngay cảng nước sâu Trần Đề. Do đó, hệ thống giao thông đường bộ sắp tới sẽ hỗ trợ đặc biệt cho cảng Trần Đề. Hàng hóa có thể sử dụng các tuyến cao tốc để kết nối với cảng Trần Đề. Ngoài ra, khu vực xung quanh cảng Trần Đề sẽ hình thành các khu, cụm công nghiệp lớn, tạo công ăn việc làm cho người dân Sóc Trăng và ĐBSCL”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hiện thực hóa mục tiêu

Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 02/4/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt nhiệm vụ đến năm 2030 “hoàn chỉnh hệ thống cảng biển theo quy hoạch, trong đó cảng Trần Đề phát triển thành cảng đặc biệt và cửa ngõ vùng”.

Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng xác định vị trí quy hoạch cảng cửa ngõ vùng ĐBSCL tại khu vực ngoài khơi cửa biển Trần Đề do khu vực này nằm tại trung tâm vùng hạ lưu sông Hậu, kết nối đường thủy nội địa, đường bộ thuận lợi đến trung tâm vùng và các cảng biển, trung tâm logistics trong vùng đã và đang được đầu tư xây dựng.

Theo Công ty CP Tư vấn Xây dựng công trình hàng hải (CBM), đơn vị tư vấn dự án, cảng biển Trần Đề dự kiến có diện tích khu cảng khoảng 550 ha, với cầu cảng vượt biển dài 16 km. Ngoài ra, còn có khu dịch vụ logistics, hậu cần cảng khoảng 4.000 ha, có khả năng tiếp nhận tàu tổng hợp, container có trọng tải từ 50.000 - 160.000 DWT. Khu cảng ngoài khơi Trần Đề với diện tích 1.000 ha, có khả năng tiếp nhận tàu có tải trọng đến 160.000 DWT, công suất dự kiến khoảng 150 triệu tấn/năm.

Xác định được tầm quan trọng của dự án, tỉnh Sóc Trăng đang khẩn trương triển khai các thủ tục cần thiết để mời gọi đầu tư bằng hình thức xã hội hóa. Cụ thể, nhà đầu tư sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm; miễn thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước cho cả thời gian thuê; miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định...

Theo ông Trần Văn Lâu - Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, trong giai đoạn 2022 - 2025, tỉnh sẽ tập trung phát triển dịch vụ logistics nhằm khai thác lợi thế vị trí được quy hoạch là cảng biển cửa ngõ của vùng ĐBSCL. Còn Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng Lâm Văn Mẫn thì khẳng định, tỉnh cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong suốt quá trình đầu tư, hoạt động của dự án; quyết tâm triển khai nhanh chóng công tác giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch cho nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và triển khai dự án.

Không phải ngẫu nhiên, đầu tư cho kết cấu hạ tầng được xem là chiến lược ưu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2025, nhằm hoàn thiện đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là hệ thống giao thông. Bởi một khi những “điểm nghẽn” hạ tầng được khơi thông, những đóng góp trở lại cho phát triển kinh tế - xã hội là vô cùng lớn. Dự án cảng Trần Đề là một ví dụ, không chỉ với Sóc Trăng hay toàn vùng ĐBSCL mà cho cả đất nước.